Home | Wegwijzer | Foto's | Nieuwbouw | De Merwede
"Van Heemskerck" passeerde Baanhoekbrug
en maakte proeftocht op Noordzee
In hotel Ponsen te Dordrecht vergaderden zoals gewoonlijk de directies van onze werf, de Sleepdienst en de fa. Penn en Bauduin met de verantwoordelijke deskundigen van de Nederlandse Spoorwegen, die pas laat hun beslissing namen. Omstreeks negen uur ratelde de telefoon. Het ging door! Het zusterschip "Van der Hagen'' was reeds vertrokken van de werf van Bijker's Aannemingsbedrijf te Gorinchem en toen de "Van Heemskerck" goed en wel gezwaaid was (hetgeen ditmaal nogal vlot verliep) doemde het reeds op in de lichte neve!.
Met de windkracht viel het mee. Kapitein B van den Heuvel van de sleepdienst P Smit Jr. te Rotterdam, die weer met een aantal sleepboten was uitgerukt om het karwei op zich te nemen, liep in zijn ruige jas op de brug te ijsberen en gaf onze nautische adviseur kapitein A C. Valk uit Zwijndrecht volkomen gelijk, toen die het briesje uit 't zuidoosten op windkracht drie schatte. De derde gezagvoeder op de brug was kapitein W. F. Huijding, al jarenlang in dienst van de K.P.M., die best te spreken was over deze nieuwe aanwinst en in Sliedrecht vrolijk de koffiekop hief om er een denkbeeldige toast mee uit te brengen, toen hij zijn vrouw op de dijk in 't oog kreeg.
Er waren dus drie kapiteins op een schip en hoewel het spreekwoord zegt dat twee al te veel is, verliep op deze brug alles in de beste harmonie. Voor de toeschouwers aan weerszijden van de rivier viel er ditmaal veel te genieten. Het was een imposante aanblik, om de twee 5400 tonners kort na elkaar met een matig gangetje te zien passeren. De "Van Heemskerck" werd getrokken door de Afrika en de Amerika, terwijl ook de Groenland af en toe een duwtje in de goede richting gaf. Voor de "Van der Hagen" gaven de sleepboten Australie en Engeland hun beste (paarde) krachten en dat zijn er nogal wat. De wind hield zich dus rustig, maar het aangekondigde sneeuwbuitje liet geen verstek gaan en bij tussen pozen vielen de vlokken zo dicht, dat het zicht slecht werd. Zoals gewoonlijk waren echter weer snelle motorschepen van Waterstaat en Politie te water present, die o.m. een oogje op het scheepvaartverkeer hielden. Aan boord van een deze vaartuigen bevonden zich een flink aantal fotografen en bovendien was een cameraman van de televisie op het spectaculaire schouwspel afgekomen. Zaterdagsavonds hebben duizenden kijkers op het scherm de operatie Baanhoek gadegeslagen en de krantenmensen werkten zelfs zo vlug, dat in de avondbladen van donderdag reeds foto's te zien waren van de doorvaart.
Bij de beruchte brug waren de omstandigheden anders dan volgens de berekeningen was te verwachten. De aanhoudende hoge waterstand was er de oorzaak van, dat de vloed omstreeks elf uur niet tot dit punt doorzette. Gewoonlijk wordt dit tijdstip (dus ongeveer hoog water) gekozen, omdat een lichte tegenstroom de besturing van de schepen vergemakkelijkt. Er stond nu echter nog een "lekker ebbetje" en de sleepbootkapiteins moesten daar terdege rekening mee houden. Kapitein B. van den Heuvel gaf hen instructies via de walkie talkie en had daar niet vee! woorden voor nodig, omdat deze mannen hun vak verstaan.
Omstreeks 11.15 uur was het karwei voor "ons" schip al zo goed als achter de rug. Hoewel het moment van de doorvaart altijd weer een element van spanning brengt, zowel op het schip als aan de oever, werden de zenuwen niet al te zwaar op de proef gesteld. Dank zij de hoge waterstand behoefde men zich niet veel zorgen te maken over de steenvoet die onder de waterspiegel verborgen is, en kon het schip aan weerszijden een flinke speling houden. Toch slaakte menigeen een zucht van opluchting, toen de "Van Heemskerck" de brug het fraaigebouwde achterste toewendde. Zowel jhr. S.G. van Weede, een van de directeuren van de KPM, die zich aan boord bevond, als onze directeur de heer C. Hoenderkamp die aan de wal het verloop volgde, prezen zich waarschijnlijk gelukkig dat het zover was.
Voor walkapitein Van den Heuvel was het echter nog niet afgelopen. Hij daalde een touwladder af, liet zich door een van de sleepboten naar de "Van der Hagen" brengen en wist ook het zusterschip veilig tussen de pijlers door te loodsen. Het bleef echter in Dordrecht.
De "Van Heemskerck" zette koers naar Rotterdam en had ook verder een voorspoedige reis. De bruggen in Alblasserdam en Rotterdam leverden geen moeilijkheden op. De opvarenden waren echter vrij laat thuis, omdat meteen geprofiteerd werd van de gelegenheid om kompas en richtingszoeker te compenseren, waartoe het o.m nodig was dat het schip geruime tijd om de kompaspaal heendraaide als een kat om de hete brij. Daarbij werd het geduld wel op de proef gesteld, maar bij zoveel reden tot tevredenheid kon niemand daar bezwaar tegen maken.
Zonnige proefvaart van de "Van Heemskerck"
Binnen een week na de geslaagde reis naar Rotterdam, n.l. op woensdag 19 maart j.l. heeft de "Van Heemskerck" in tegenwoordigheid van directie en hoofdingenieurs der K.P.M. zomede de directeur en stafemployes onzer werf een uitgebreide technische proeftocht gemaakt op de Noordzee. Zoals gebruikelijk maakten op de eerste dag een aantal genodigden de reis mee. Ditmaal genoot een zeer groot gezelschap gastvrijheid, waaronder tientallen in uniform gestoken jongelui die voor de K.P.M. in opleiding zijn op een zeevaartschool en ijverig indrukken opdeden. Kapitein W. F. Huijding voerde zijn nieuwe schip voor het eerst buiten de pieren en hij had daar kennelijk plezier in. De omstandigheden waren trouwens gunstig. Het was schier bladstil en de zon gaf fleur aan deze feestelijke vaart, zodat het met de kou wel mee viel.
Er is op deze woensdag veel lof gehoord over het door "De Merwede" gebouwde schip, dat dan ook met veel zorg is afgewerkt De gasten waren vooral opgetogen over de fraaie eet en rooksalon, speciaal bestemd voor de twaalf passagiers en over de comfortabele inrichting van hutten en verblijven. De salons zijn ontworpen door de bekende architect de heer Van Tienhoven, die op het gebied van scheepsinrichting zijn sporen heeft verdiend. Opvallend veel aandacht is besteed aan afwerking van de wanden (met een fraaie honingraatmotief in de eetsalon) verlichting en meubilering. Het geheel kon terstond op de juiste waarde getoetst worden, omdat er ter bestemder plaatse druk gerookt en goed gegeten werd. Maar voor de Chinese bedienden rijst met saté op tafel brachten, waren er enkele proeven uitgevoerd, o.m. met de ankerlier en was volgens voorschrift sloepenrol gehouden, waarbij allen zich in het gele zwemvest hesen en aantraden bij hun sloep. Niet allleen op de brug, maar ook in de machinekamer wordt op zo'n dag hard gewerkt. Wie zich tot diep in het domein van de scheepswerktuigkundigen waagde, vond overal de mannen op hun post bij de imposante Stork Dieselmotor van 4800 PK, de telegraaf, de drie hulpmotoren van 285 PK en tal van andere machines en instrumenten De gehele installatie is door onze mensen ingebouwd, evenals die van het zusterschip "Van der Hagen".
's Middags werden voor de Scheepvaartinspectie en Bureau Veritas manoeuvreerproeven gehouden, stuurproeven en een beproeving van de handstuurmachine. Voor de eerste dag werd het toen welletjes geacht en omstreeks 5 uur was het schip terug in Rotterdam, waar de gasten debarkeerden. Zij hadden niet alleen genoten van een prachtig zeereisje, maar kregen bovendien het volle pond van indrukwekkende panorama aan de oevers van de Waterweg, dat altijd weer boeit door de enorme bedrijvigheid. De "Van Heemskerck" heeft meteen weer koers gezet naar Hoek van Holland en zou volgens plan omstreeks 7 uur 's avonds weer op zee zijn.
Van de overdracht van het m.s "Van Heemskerck" hopen wij verslag te geven in ons volgende nummer.
Wij hebben weer een schip zien vertrekken. Op een nevelige, koude morgen werd de "Van Heemskerck" losgemaakt en vlot gezwaaid; even later zetten de sleepboten koers in de richting Baanhoek, met het hoog op het water drijvende zeeschip achter zich aan. Het schip is dan praktisch klaar voor proeftocht en overdracht en zo'n vertrek betekent voor de meesten van ons het definitieve afscheid van een object, waaraan maandenlang gezamenlijk is gewerkt. De kans is groot, dat zij het nooit terugzien, want K.P.M.- en K.J.C.P.L.- schepen gaan ver van de thuishaven Amsterdam hun trajecten varen en keren vaak nimmer terug in het vaderland. Zodra het uit het gezicht verdwenen was verplaatste de aandacht zich weer naar het volgende bouwnummer: het trotse passagiersschip voor de "Oranjelijn" (Mij. Zeetransport n.v.) dat de naam zal dragen van een van de Prinsessen en behoort tot de belangrijkste opdrachten, waarmee wij tot op heden door de Rotterdamse rederij werden vereerd.
Onze fotograaf aan boord van de "Van Heemskerck" maakte deze prachtige opname van een schip in aanbouw, welke een duidelijk beeld geeft van de indrukwekkende afmetingen en de stand van de werkzaamheden. Er blijkt ook uit dat een roestige scheepsromp op de helling een eigen schoonheid heeft, die o.m. tot uiting komt in het lijnenspel en de slanke vormen. Naarmate zo'n schip groeit schijnen de mensen die er aan werken kleiner te worden, maar niettemin groeit tezelfdertijd hun gevoel van voldoening, over wat door hun gezamenlijke inspanning tot stand komt. Deze gevoelens zullen straks een hoogtepunt bereiken, als in de a.s. zomermaanden de tewaterlating zal plaats vinden en het werkstuk op de helling, fris in de verf en vloeiend van lijn, tal van genodigden en belangstellenden een indruk zal geven van hetgeen de scheepsbouwers op "De Merwede" presteren.
Hier de uitgave april 1958 van het blad "Van de Helling" waar dit verhaal te vinden is.